بگەڕێ بۆ پەند

• ئابپتجچحخدرزژسشعغفڤقکگلڵمنهوۆیء

• ئ
  • "ئاسنی سارد بە فوو گەرم نابێ":مەبەست ئەوەیە هەر ئیشێ کە دەستی درایە ئەبێ پیاو خۆی بۆ ئامادە کا و چی بۆ ئەو ئیشە پێویستە بیکا.
  • "ئەوی لە مشک بێ جەواڵ ئەدڕێ":مەبەست ئەوەیە وەچەی خراپ هەر ئەکێشێتەوە سەر خراپە.
• ا
• ب
  • "بە قسەی خۆش مار لە کون دێتە دەر":واتە پیاو بە زمانی شیرین ئەتوانێ بەسەر هەموو کۆسپێکدا زاڵ بێ
  • "بانێکە و دوو هەوا!؟":ئەمە لە سەرسامییەوە لە شوێنێکا ئەوترێ کە جیایی لەبەینیانا نەبێت، کە چی جیاش بکرێنەوە. سەرچاوەی ئەم پەندە ئەوەیە کە ژنێک کوڕێک و کچێکی بووە، ژنی بۆ کوڕەکەی هێناوە و کچەکەشی داوە بە شوو. شەوێکی هاوین هەموویان لەسەر تاقەبانێک نووستوون، لە نیوەشەوا هەستاوە چووەتە سەر جێگەی کچ و زاواکەی لێفەکەی داوەتەوە بە سەریانا و دایپۆشیون و وتوویە: ڕۆڵە ساردە سەرماتان ئەبێ. ئینجا چووەتە ئەولاوە بۆ سەر جێگەی بووک و کوڕەکەی، سەیری کردووە پێکەوە نووستاون، لێکیانی کردووەتەوە و لێفەکەی لەسەر لاداون و وتوویە: ڕۆڵە گەرمە لە گەرمانا ئەپیشن، ئەمە چییە وا خۆتان نووساندووە پێکەوە؟! بووکەکەی ئاگای لە هەر دوو کارەساتەکە بووە و وتوویە: هەی هەی «بانێکە و دوو هەوا»!.
  • "بۆ ڕیش چوو، سمێڵیشی نایە سەری":مەبەست ئەوەیە یەکێک دەست بۆ ئیشێک ئەبا کە چی لەباتی ئەوە قازانجی تیا بکا، زیانی تیا ئەکا، ئەمەی بۆ ئەوترێ.
  • "بۆیە پێت ئەڵێم کاکە چۆلەکەم بۆ بگریت":مەبەست ئەوەیە وەختێ ئەتوانی مەردم بخەیتە ژێر بار و بیانکەی بە ئاشنای خۆت کە چاکەت بۆیان ببێت.
  • "بەرخ هەر لەناو کۆزدا نامێنێ":مەبەست ئەوەیە پیاو پابەندی گۆڕانە.
• پ
• ت
• ج
• چ
  • "چی بچێنی ئەوە ئەدرویتەوە":واتە: لە کردەوەی چاک چاکەت دەست ئەکەوێ و لە هی خراپ خراپەیە.
  • "چەم بێ چەقەڵ نابێ":مەبەست ئەوەیە هەر قەومێ تۆ بیگری خراپی هەر تێدایە.
  • "چەپڵە بە دەستێک لێ نادری": مەبەست ئەوەیە یارمەتی لەبەینا نەبێ ئیش ناچێتە سەر.
• ح
• خ
• د
  • "دەستێک نەتوانم بیبڕم ماچ ئەکەم": مەبەست ئەوەیە پیاو نابێ هەموو جار کەللەڕەقی بنوێنێ.
  • "دار بە پوازی خۆی نەبێ ناقڵەشێ":مەبەست ئەوەیە ئەگەر قەومێک خۆیان بنچینەی یەک دەرنەهێنن کەس پێیان ناوێرێ.
• ر
• ز
  • "زۆرەملێ مل شکانی لەدوایە":مەبەست ئەوەیە پیاو ئەبێ ئیش بە پشوو و هێمنی بکا.
• ژ
• س
  • "سوار هەتا نەگلێ نابێ بە سوار": مەبەست ئەوەیە پیاو بیەوێ بگا بە شتێک ئەبێ تەنگوچەڵەمەشی بێتە ڕێ.
  • "ساڵ بە ساڵ خۆزگە بە پار": مەبەست ئەوەیە ئیش هەتا ئەڕوا بەلای خراپەوە ئەڕوا.
  • "سوار ئەسپی خەڵک بیت هەر پیادەیت": مەبەست ئەوەیە پیاو نابێ چاوی لە ماڵی مەردم بێ.
• ش
  • "شوێنی شێرە و ڕێوی گێرەی تیا ئەکا":ئەمە بەداخەوە لە شوێنێکا ئەوترێ کە لەپێشا پیاوێ بەکار خەریکی ئیشێک بوو بێت و ئێستە ئەو نەمابێت و یەکێکی بێکارە دەست بدا بەو ئیشەوە.
  • "شەڕ لە شێف و ئاشتی لە خەرمان":(شێف: وەرد) واتە: ئیش ئەبێ لە سەرەتاوە یەک لایی بکرێتەوە.
• ع
• غ
• ف
• ڤ
• ق
  • "قەدری مانگ نییە تا نەگاتە شەو":واتە: پیاوی زانا وەختێ دەرئەکەوێ کە لە شوێنێک بێت نرخی زانینەکەی بزانرێ.
  • "قسە کەوتە زارێ ئەوێتە شارێ":(زار: دەم) مەبەست ئەوەیە کە پیاو نابێ نهێنی دەر بڕێ.
  • "قەل بە قەلی ئەوت ڕووڕەش":مەبەست ئەوەیە پیاو ئەبێ لەپێشا تەماشای خراپەی خۆی بکا ئینجا هی مەردم.
• ک
  • "کوتەک ئەزانێ قۆناغ لەکوێیە":مەبەست ئەوەیە ئیشێکی کردووە هەر چەند بە خۆشە لەگەڵی خەریک ئەبن ڕاستی ناڵێ، لەپاشا دەست ئەکەن بە لێدانی و ئەو وەختە بە ناچاری دەری ئەبڕێ.
  • "کە زۆر بوو قەواڵە بەتاڵە":قەواڵە کاغەزێ کە تیایا ئەنووسرێ ئەو مڵکە یا ئەو زەوییە هی فڵان کەسە، کە ئەمەی هەڵگرت ئەو مڵکە بە هی ئەو ئەناسرێ. مەبەست ئەوەیە زۆر لەسەر هەموو شتێکەوەیە، کە زۆر بوو قەواڵە و شتە هیچ ناکا.
  • "کە شیرت وەشاند ئەبێ قەڵغانت پێ بێ":مەبەست ئەوەیە پیاو نابێ هەروا بزانێ کە دەست ئەوەشێنێ، ئەبێ ئەوەشی ئاگا لێ بێ کە دەستیشی لێ ئەوەشێنن، جا ئەبێ بە ئامادەیی بچێتە مەیدانی ئیشەوە نەوەک لە نیوەی ڕێگەدا پەکی بکەوێ.
  • "کێوێک ئەڕووخێ کەندەڵانێک پڕ ئەبێتەوە":ئەمە بە ئاخەوە ئەوترێ. مەبەست ئەوەیە یەکێکی گەورە لەناو ئەچێت بۆ ئەوە یەکێکی هیچ و پووچ سەر هەڵدا.
• گ
  • "گیا ئەوەیە بە دەمی بزن خۆش بێ":مەبەست ئەوەیە بە هەموو ئیشێک ناڵێن چاک.
  • "گیا لەسەر بنجی خۆی ئەڕوێتەوە":مەبەست ئەوەیە هەموو شت ئەچێتەوە سەر ڕەگەزی خۆی.
• ل
• ڵ
• م
  • "ماڵی زیاد سەر ناشکێنێ":واتا شتومەكی زیاد زیانیان نابێت
• ن
  • "نان بۆ نانەوا و گۆشت بۆ قەساب":واتە: ئەبێ هەر کەس بە ئیشی خۆیەوە خەریک بێت، ئەگەر یەکێک دەستی دایە ئیشێک کە سەرڕشتەی تیا نەبوو لە کەڵکی ئەخا و ئیش تێک ئەچێ.
• ه
  • "هەر دەوەنە و ئەبێ بە دار":مەبەست ئەوەیە پیاو نابێ دوژمنی بچووک بە هیچ بزانێ.
• و
• ۆ
• ی
• ء